En yaygın nedeni yaşın ilerlemesi ile vitreus sıvısının retinadan ayrılmasıdır. Retina dekolmanı ne kadar uzun süre tedavi edilmezse, etkilenen gözde kalıcı görme kaybı riskiniz o kadar artmaktadır.
Retina gözün arka kısmında yer alan ve 10 ayrı tabakadan oluşan gözün görme hücrelerinin bulunduğu damar sinir tabakasıdır. Dekolman geliştiğinde bu tabakalar birbirinden ayrılmaktadır. Görme fonksiyonunun sağlıklı bir şekilde yerine getirilebilmesi için tüm tabakaların birbirine yapışık sağlıklı bir şekilde korunmuş olması gerekmektedir.
Gözümüzü bir balona benzetirsek balonun şeklini koruyabilmesi için içinde nasıl hava olması gerekirse gözün içinde vitreus dediğimiz yumurta akı kıvamında bir jel vardır ve bu jel gözün hacimli durmasını şeklini korumasını sağlar. Bu jelin büyük çoğunluğu sudan meydana gelmektedir.
Retinanın herhangi bir yerinde bir yırtık (bazen yırtıksız retina dekolmaları da vardır ancak sıklıkla bir yıtığı takiben ortaya çıkar) oluştuğunda bu yırtıktan vitreus içindeki sıvı retinanın arka tabakalarının arasına dolanır ve tabakaları birbirinden ayırır. Retina dekolmanı, retina hücrelerini oksijen ve beslenme sağlayan kan damarı tabakasından ayırır.
Retina dekolmanı ne kadar uzun süre tedavi edilmezse, etkilenen gözde kalıcı görme kaybı riskiniz o kadar artar. Retinanın ayrıldığı alanlar kan akışını kaybederek çalışmayı durdurarak görme kaybına neden olur.
Yırtıklı dekolmanın en yaygın nedeni yaşlanmadır. Yaşlandıkça, vitreus jeli kıvamı değişebilir ve daha sıvı hale gelebilir. Normalde, vitreus retinaya yaslanmış vaziyette göz içinde durmaktadır.
Yaşın ilerlemesiyle birlikte herhangi bir risk oluşturmaksızın retina yüzeyinden masumca ayrılabilir. Bu ayrılma olurken vitreus retina yüzeyinde güçlü yapışıklığının olduğu yerlerde kolayca ayrılmaz çekintiler oluşturmaya başlar, bu çekiştirme kişide ışık çakmalarına sebep olur. Bu çekintiler sonucunda da retinada yırtık oluşabilir. Henüz sadece yırtık oluştuğu erken dönemde yırtık lazerle tedavi edilebilir. Ancak ilerleyen dönemlerde o yırtıktan retinanın arka tabakalarına vitreus içindeki sıvı dolanarak tabakaları birbirinden ayırır.
Yırtıklı retina dekolmanı dışında traksiyonel dediğimiz dekolman tipinde yırtık değil retina yüzeyindeki meydana gelen çekinti oluşturacak bir doku nedeniyle dekolman meydana gelir. Bu tür bir dekolmanda, yine oluşan çekinti ile retinanın tabakalarını birbirinden uzaklaşmasına neden olur. Traksiyonel dekolman tipik olarak zayıf kontrol edilen diyabeti olan kişilerde görülür.
Diğer daha nadir görülen retina dekolmanı ise eksüdatif tip dekolmandır. Bu tür bir ayrılmada sıvı retinanın altında birikir ancak retinada delik veya yırtık yoktur. Eksüdatif ayrılma, yaşa bağlı maküler dejenerasyon, gözde yaralanma, tümörler veya enflamatuar bozukluklardan kaynaklanabilir.
Retina dekolmanı nedenleri şunlardır;
Erken dönemde tesbit edildiğinde retina dekolmanı tedavisi İzmir hastanemizde tedavimiz yırtık kenarını lazerlemek ve vitreus içindeki sıvının retina tabakaları arasına yayılmasını engellemektir. Ancak hasta bize dekolman aşamasında geldiyse tedavi cerrahidir.
Dekolmanın durumuna yerine tipine göre dıştan göze bir bant takmak şeklinde olabilir yada daha sıklıkla tercih ettiğimiz göz içi cerrahisi olan vitrektomi tekniği ile de yapılmaktadır. Göz içi cerrahilerinde retina tabakalarının arasına sızmış olan sıvı alınır, yırtık lazerlenir ve göz içine bir süre kalmak üzere gaz yada silikon gibi tampon bir madde konur. Silikon konduysa bir süre sonra silikon tekrar geri alınır, gaz ise kendiliğinden kaybolacaktır.
Erken dönem tedavi çok önemlidir. Retina altındaki sıvı ne kadar uzun süre bu şekilde kalırsa görme hücreleri o kadar zarar görecektir. Ameliyattan sonra görüşünüzün iyileşmesi birkaç ay alabilir. Başarılı bir tedavi için ikinci bir ameliyata ihtiyacınız olabilir. Bazı insanlar kayıp görmelerinin tamamını asla geri kazanmazlar.
Retina ameliyatı sonrası iyileşmede aslında kişinin yapısal iyileşme özellikleri etkili olsa da retina ameliyatları sonrası iyileşme ortalama 2-3 aydır. Gözün içine gaz konduysa konan gazın cinsine göre gaz 2-6 hafta arasında kendiliğinden kaybolacaktır.
Silikon konduysa en erken 2 aydan itibaren olmak üzere hastalığın durumuna göre 1 yıla kadar silikon kalabilmekte ve esas olarak tam iyileşme ve net görüş silikon alındıktan sonra olmaktadır. Retina ameliyatı sonrası özellikle ilk 1 hafta gözünüze su değdirmeyiniz.
Sigara içmeyiniz ve sigara içilen ortamlarda bulunmayınız. Tozlu topraklı kirli ortamlarda dolaşmayınız. İşinize 2. Haftadan itibaren başlayabilirsiniz ancak verilen tedaviye işyerinde de devam etmek şartı ile. Şeker yüksek tansiyon gibi damarsal problemleriniz varsa bu hastalıklar da retina dokusunun iyileşmesini etkileyeceği için bunların kontrol altında tutulmasına dikkat ediniz.